Thuế Thu Nhập Hoãn Lại Phải Trả

Phần 1: Khái quát về thuế thu nhập hoãn lại

Cách hạch toán thuế thu nhập hoãn lại

Nguyên tắc hạch toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng:

Căn cứ vào các khoản ưu đãi thuế theo luật định (nếu có) chưa sử dụng; cuối năm tài chính kế toán xác định và ghi nhận tài sản thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại trong năm hiện hành; nếu doanh nghiệp dự tính chắc chắn có đủ thu nhập tính thuế trong tương lai; để sử dụng các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng từ các năm trước đó.

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng = Giá trị được khấu trừ của các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng x Thuế suất thuế TNDN hiện hành (%)

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ các khoản ưu đãi thuế chưa sử dụng:

IV. Câu hỏi thường gặp về thuế thu nhập hoãn lại

1. Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hoãn lại là gì?

Thuế TNDN hoãn lại là một loại thuế sẽ phát sinh nhưng nó bị hoãn lại cho các kỳ kế toán sau.

2. Tại sao phát sinh thuế TNDN hoãn lại?

Vì có sự khác biệt lúc kế toán ghi nhận các khoản mục trong báo cáo tài chính giữa thuế và kế toán, cho nên thuế TNDN hoãn lại đóng vai trò cân bằng nghĩa vụ thuế theo thuế và thuế theo kế toán.

Xanh Nguyễn - Phòng Kế toán Anpha

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ chênh lệch tạm thời được khấu trừ

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ thông thường phát sinh từ:

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên chênh lệch tạm thời được khấu trừ = Chênh lệch tạm thời được khấu trừ x Thuế suất thuế TNDN hiện hành (%)

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ chênh lệch tạm thời được khấu trừ

Chênh lệch tạm thời được khấu trừ thông thường phát sinh từ:

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên chênh lệch tạm thời được khấu trừ = Chênh lệch tạm thời được khấu trừ x Thuế suất thuế TNDN hiện hành (%)

Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại là gì?

Thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại là khoản thuế thu nhập mà trong tương lai doanh nghiệp sẽ phải nộp. Khoản này sẽ được tính toán dựa theo khoản chênh lệch tạm thời chịu thuế thu nhập doanh nghiệp trong năm hiện hành.

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại phát sinh từ giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng:

Trường hợp nếu DN sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ; thì được bù trừ số lỗ vào thu nhập chịu thuế của các hoạt động kinh doanh có thu nhập của các năm tiếp theo; (thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ).

Tài sản thuế thu nhập hoãn lại tính trên các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng = Giá trị được khấu trừ chuyển sang năm sau của các khoản lỗ tính thuế chưa sử dụng x Thuế suất thuế TNDN hiện hành (%)

II. Quy định cần lưu ý khi hạch toán tài sản thuế TNDN hoãn lại

Vậy bảng xác định tài sản thuế TNDN hoãn lại làm trong cuối năm tài chính, kế toán sẽ ghi nhận hoặc hoàn nhập tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh ở các giao dịch đã được ghi nhận vào chi phí thuế TNDN hoãn lại.

➨ Ghi tăng giá trị tài sản thuế TNDN hoãn lại

Khi tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong năm tài chính lớn hơn tài sản thuế TNDN hoãn lại được hoàn nhập trong năm. Cách hạch toán như sau:

➨ Ghi giảm tài sản thuế TNDN hoãn lại

Khi tài sản thuế TNDN hoãn lại phát sinh trong năm tài chính nhỏ hơn tài sản thuế TNDN hoãn lại được hoàn nhập trong năm. Cách hạch toán như sau:

1. Cách xác định thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại

Xác định thuế TNDN hoãn lại dựa vào khoản ghi giảm chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp phát sinh từ 2 yếu tố như sau:

Báo cáo tài chính cuối năm, doanh nghiệp phải xác định, ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải trả (nếu có), theo quy định của Chuẩn mực kế toán số 17 - Thuế thu nhập doanh nghiệp. Như vậy công thức để tính thuế TNDN hoãn lại như sau:

Như vậy, khi ghi nhận thuế TNDN hoãn lại phải trả trong năm tài chính doanh nghiệp sẽ thực hiện cụ thể sự bù trừ giữa số thuế TNDN hoãn lại phải trả phát sinh trong năm với số thuế TNDN hoãn lại phải trả đã ghi nhận từ các năm trước nhưng năm nay sẽ được ghi giảm.

➨ Ghi nhận bổ sung vào số thuế TNDN hoãn lại và ghi tăng chi phí thuế TNDN hoãn lại

Khi có sự chênh lệch giữa số thuế TNDN hoãn lại phát sinh lớn hơn trong năm tài chính so với số thuế TNDN hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm.

➨ Ghi giảm vào số thuế TNDN hoãn lại và ghi giảm chi phí thuế TNDN hoãn lại

Khi có sự chênh lệch giữa số thuế TNDN hoãn lại phát sinh nhỏ hơn trong năm tài chính so với số thuế TNDN hoãn lại phải trả được hoàn nhập trong năm.

2. Một số tình huống chênh lệch tạm thời (có ví dụ)

Chênh lệch tạm thời là phát sinh do sự khác biệt về thời điểm công ty ghi nhận thu nhập hoặc ghi nhận chi phí với thời điểm của pháp luật về thuế quy định tính thu nhập chịu thuế hoặc chi phí sẽ được khấu trừ khỏi thu nhập chịu thuế.

Chênh lệch tạm thời là khoản nợ phải trả hoặc giá trị ghi sổ của tài sản và cơ sở tính thuế của tài sản hoặc nợ phải trả trên bảng cân đối kế toán đó.

Có 2 loại trong chênh lệch tạm thời: chênh lệch tạm thời chịu thuế và chênh lệch tạm thời được khấu trừ, cụ thể:

➨ Chênh lệch tạm thời chịu thuế

Là những khoản chênh lệch tạm thời phát sinh khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp trong tương lai và khi giá trị ghi sổ của những khoản mục tài sản hoặc nợ phải trả khi được thu hồi và được thanh toán.

➨ Chênh lệch tạm thời được khấu trừ

Là các khoản chênh lệch tạm thời phát sinh các khoản được khấu trừ khi xác định thu nhập chịu thuế trong tương lai khi giá trị ghi sổ của các khoản mục tài sản hoặc nợ phải trả được thu hồi và được thanh toán.

Đối với chênh lệch tạm thời về thời gian, đơn giản chỉ là một trong những trường hợp của chênh lệch tạm thời.

Ví dụ: Nếu lợi nhuận kế toán được ghi nhận trong kỳ tính thuế này nhưng thu nhập phải chịu thuế lại được tính trong kỳ tính thuế khác.

Đối với các khoản chênh lệch tạm thời giữa nợ phải trả hoặc giá trị ghi sổ của tài sản là cơ sở dùng để tính thuế của nợ phải trả hoặc tài sản đó có thể sẽ không phải là khoản chênh lệch tạm thời về mặt thời gian.

Ví dụ: Khi đánh giá lại một tài sản nào đó mà giá trị ghi sổ của tài sản đấy thay đổi nhưng cơ sở tính thuế không thay đổi thì sẽ phát sinh khoản chênh lệch tạm thời, nhưng thời gian thu hồi giá trị ghi sổ và cơ sở tính thuế không có sự thay đổi nên khoản chênh lệch tạm thời này không phải là khoản chênh lệch tạm thời về thời gian.

Kế toán sẽ không sử dụng khái niệm “chênh lệch vĩnh viễn” để phân biệt với “chênh lệch tạm thời” khi xác định thuế TNDN hoãn lại đối với thời gian thu hồi tài sản và thanh toán nợ phải trả, thời gian để khấu trừ tài sản và nợ phải trả vào thu nhập chịu thuế là hữu hạn.